Z wielką radością staję przed Państwem w tym szczególnym miejscu, gdzie „bije serce naszego narodu”, by w dwudziestą rocznicę reaktywowania Akcji Katolickiej w Polsce podjąć refleksję nad jej przeszłością, teraźniejszością i przyszłością. Refleksja ta stanowi pewne przygotowanie do kongresu mającego się odbyć we wrześniu w Krakowie.
Bardzo dziękuję ks. bpowi Markowi Solarczykowi, krajowemu asystentowi, oraz pani prezes mecenas Halinie Szydełko za zaproszenie mnie, abym wygłosił to przedłożenie, a także za codzienną życzliwość, z jaką się spotykam od lat. Winien jestem szczególną wdzięczność pani prezes za jej szlachetną i ofiarną służbę na rzecz naszego stowarzyszenia, za wieloletnią troskę o jego rozwój, za koordynowanie jego działalności, za życzliwe wspomaganie parafialnych i diecezjalnych struktur, za jej pobyty pośród członków i członkiń Akcji Katolickiej, jak Polska długa i szeroka. A co powiedzieć o jej zaangażowaniu na rzecz Akcji Katolickiej w świecie…
Czas szybko przemija, starsi pamiętają początki reaktywowania Akcji Katolickiej w Polsce, niektórzy z nas brali w tym procesie mniej lub bardziej czynny udział. A było to dokładnie dwadzieścia lat temu, gdy Akcja Katolicka w Polsce została reaktywowana przez Konferencję Episkopatu Polski. Dobrze wiemy, że wydarzenie to zostało jednak poprzedzone trzykrotnym wystąpieniem papieża Jana Pawła II. Pierwszy raz o Akcję Katolicka upomniał się Ojciec Święty podczas wizyty ad limina biskupów polskich w 1993 roku w Watykanie, drugi raz tamże – w roku 1996 podczas audiencji dla pielgrzymów z diecezji bielsko-żywieckiej, a trzeci raz podczas kolejnej pielgrzymki do Ojczyzny w roku 1997 w Krośnie.
Niezmiennie aktualne pozostają słowa następcy św. Piotra, dlatego warto je tu przywołać: „Niezastąpionym środkiem formacji apostolskiej świeckich są organizacje, stowarzyszenia i ruchy katolickie. Wśród nich szczególne miejsce zajmuje Akcja Katolicka, która kiedyś w Polsce działała tak żywo i przyniosła tyle wspaniałych owoców. Trzeba więc, aby na nowo odżyła, bez niej bowiem infrastruktura zrzeszeń katolickich w Polsce byłaby niepełna”[1]. We wspomnianym tu przemówieniu do pielgrzymów diecezji bielsko-żywieckiej powiedział: „Budowanie struktur życia społecznego musi iść w parze z duchowym rozwojem wszystkich, którzy tę społeczność tworzą. Potrzeba nowego dialogu z kulturą, kształtowania elit – aby stawały się one dobrym zaczynem dla powstawania nowych i ożywiania starych środowisk życia religijnego. Wyrażam nadzieję, że dużą rolę odegra w tej dziedzinie Akcja Katolicka…”[2]. O konieczności reaktywowania stowarzyszenia mówił Jan Paweł II także rok później w Krośnie: „Dzisiaj potrzebni są ludzie świeccy rozumiejący potrzebę stałej formacji wiary. Jakże dobrze się stało, iż została przywrócona do życia w Kościele na polskiej ziemi Akcja Katolicka (…), która obok różnych ruchów i wspólnot modlitewnych staje się szkołą wiary”[3].
Wielką radością dla Ojca Świętego było powtórne powołanie do istnienia w Ojczyźnie Akcji Katolickiej. Swą radość wyraził podczas pierwszej krajowej pielgrzymki Akcji Katolickiej w Polsce do Rzymu, która odbyła się w dniach od 23 IV do 1 V 2003 roku. Podczas audiencji powiedział: „Wiem, że Akcja Katolicka w Polsce posiada już pełną strukturę organizacyjną, obejmującą rzesze ludzi świeckich, którzy z oddaniem służą Kościołowi, odnajdując własne charyzmaty i pola osobistego zaangażowania w dzieło ewangelizacji. Przed dziesięciu laty prosiłem biskupów polskich, aby postarali się o przywrócenie Kościołowi tej formy apostolstwa świeckich. Dziś mogę powiedzieć, że wypełnili to zadanie, a Wy, wszyscy członkowie Akcji Katolickiej, jesteście wspaniałym darem dla całej wspólnoty Ludu Bożego”[4].
Spojrzenie w historię Akcji Katolickiej
Rozwijająca się i działająca od dwudziestu lat Akcja Katolicka ma swoją bogatą, niemal stuletnią już historię, którą powinniśmy poznawać i nią się inspirować. Bez niej nie można zrozumieć misji, jaką ma ona do spełnienia we współczesnym Kościele i społeczeństwie.
Jej inicjatorem był papież św. Pius X (1903–1914), który za najważniejszą sprawę swego pontyfikatu uznał przywrócenie światu Boga i Jego prawa. Dewizą Piusa X były słowa Omnia instaurare in Christo! (’Odnowić wszystko w Chrystusie!’). W tym celu zainicjował w Kościele ruch, któremu nadał imię „Akcji Katolickiej”. Po raz pierwszy nazwą tą posłużył się w motu proprio z dnia 18 XII 1903 roku: L’azione cristiana popolare e di democrazia cristiana. Z kolei w encyklice Il fermo proposito z 11 VI 1905 roku wyłożył zasady teologiczne i organizacyjne Akcji Katolickiej. Poprzez jej działalność pragnął zespolić wszystkie siły i wysiłki katolików dla przywrócenia rodzaju ludzkiego pod panowanie Jezusa Chrystusa.
Kontynuatorem tego działa stał się Pius XI, który rzucił hasło: „Pax Christi in Regno Christi” (’Pokój Chrystusowy w Królestwie Chrystusowym’). Dla realizowania tych zamierzeń Ojciec Święty w roku 1922 nadał ramy formalno-prawne Akcji Katolickiej jako organizacji religijno-społecznej zrzeszającej katolików. Akcja Katolicka, angażująca ludzi świeckich, rozumiana była przez niego jako „przedłużenie ramienia apostolatu hierarchicznego”. Pełne ramy organizacyjne sformułował papież w encyklice Ubi arcano Dei z 23 XII 1922 roku i w liście Quae nobis z 13 XI 1928 roku, skierowanym do kard. Adolfa Bertrama pierwszego metropolity Wrocławia). Temu problemowi Pius XI poświęcił też specjalną encyklikę ogłoszoną 29 czerwca 1931 roku, zatytułowaną O Akcji Katolickiej.
Akcja Katolicka w Polsce powstała w 1930 roku. Od razu zaczęła się prężnie rozwijać i przynosić niezwykłe owoce dla Ojczyzny i Kościoła. Pamiętam, jak podczas spotkania tak zwanego Prymasowskiego Komitetu do spraw utworzenia Akcji Katolickiej ks. kard Józef Glemp wspominał trudne lata walki komunizmu z Kościołem w Polsce. Mówił wówczas, że gdy był bliskim współpracownikiem prymasa Stefana Wyszyńskiego i wracał z nim po bardzo okazałych uroczystościach religijnych w jednej z warszawskich parafii, Prymas Tysiąclecia wyznał: „Ta piękna postawa wiernych jest wynikiem mądrej działalności Akcji Katolickiej, bez niej by nie było tak pięknego święta”. Zdobyta w niej formacja była w tym trudnym historycznie czasie okresu międzywojennego, ale także i podczas drugiej wojny światowej i po jej zakończeniu, wielkim wsparciem dla wielu członkiń i członków, których wiara była na miarę świadectwa. Działalność Akcji Katolickiej na ziemiach polskich została przerwana arbitralną decyzją władz komunistycznych w roku 1953. Zakazano wówczas funkcjonowania jakichkolwiek organizacji katolickich w naszym kraju.
CDN
Ks. Tadeusz Borutka – wykład wygłoszony w Częstochowie 19 czerwca 2015 r. , podczas ogólnopolskiej pielgrzymki Akcji Katolickiej na Jasną Górę.
Loading ...